Malo ljudi zna da na samo dvadesetak kilometara od Paraćina postoji kulturno-istorijsko nasleđe staro oko 700 godina. I da, zaista deluje neverovatno ali Petruška oblast koja se oslanja na selo Zabrega, na svojoj površini od oko 550 kvadratnih kilometara krije više desetina crkava, isposnica i utvrđenja. Meštani sela Zabrega kažu da jedna od crkava i manastira datira iz perioda ranog hrišćanstva.
Manastir Namasija nalazi se u gornjem delu klisure reke Crnice koja prolazi kroz Paraćin. Prvi pisani tragovi o ovom istorijskom nasleđu datiraju iz 10. veka a čitav ovaj kraj postaje poznat u vreme vladavinne Cara Dušana. Namasija se nalazi na polovini puta od izvorišta reke Crnice u Sisevcu do „grada“ Petrus.
Na ovom mestu nalaze se ostaci manastirskog kompleksa Sveti Jovan, manastira Petruše sa crkvom koja je posvećena Svetoj Ognjenoj Mariji. Ova crkva je jedinstvena po njenoj arhitekturi jer je građena po uzoru na Hilandarsku crkvu. U Petruškoj oblasti nalaze se i ostaci manastira Sveti Arhanđeli, Svete Nedelje, Svetog Đorđa a u centru Zabrege manastira Svete Petke.
Vladan Vučković predstavnik društva “Petrus” iz Zabrege kaže kako istorijski podaci pokazuju da je Petruška oblast obuhvata granice 4 oblasti: na istoku do Čestoborice, na zapadu reka Velika Morava, na severu reka Ravanica i na jugu Jovanovačka reka. – U čitavoj Petruškoj oblasti evidentirano je 44 manastira i crkava, 7 utvrđenja i 7 pećina isposnica u kojima su boravili Sinaiti tzv. Isihasti koji su došli sa Svete Gore i oni su tvorci ovih manastira i crkava. Oni su sve elemente liturgije sa Svete Gore preneli na ovo područje, kaže Vladan Vučković.
Članove društva „Petrus“iz Zabrege uredili su pešačku stazu od kompleksa srednjevekovnog manastira posvećenog Svetom Jovanu do pećine-isposnice u njegovoj blizini. U pećini se nalaze ostaci keramike i opeke sa ornamentima koji su služili Sinitima kao pod kojom su popločavali crkvu.
Ova oblast je sve interesantnija turistima iz svih krajeva Srbije kojih ima najviše u periodu maj-septembar. Zahvaljujući članovima društva i planinarskom klubu Javorak iz Paraćina mnogi turisti tokom godine pešače stazom Petruških monaha. Staza počinje u selu Popovac, čuvenom po cementari. Ona je duga skoro 19 kilometara na koju zainteresovani dolaze već punih 8 godina a za to vreme stazom je pešačilo blizu 80 organizovanih grupa.
Na 324 metra nadmosrske visine u okviru Petruške oblasti pune dve decenije iz stene ponosno raste divlja višnja. Meštanima Zabrege i okolnih mesta poznata kao Krstata stena dok se u literaturi mogu naći nazivi Jerenin kamen ili Otadžbinski kamen. Plod ove biljke je jestiv i ima veoma specifičan ukus.
Društvo “Petrus” već godinama organizuje sabor narodnih igara i izvornog narodnog stvaralaštva “Sveta ognjena Marija-Petruška”. Sabor se održava svake godine 30. Jula i okuplja brojna kulturno-umetnička društva sa teritorije Srbije.
Piše: Igor Perić
