Da li ste znali da Beograd važi za jednu od najzelenijih prestonica u Evropi? Razlog za to možemo pronaći u činjenici da naša prestonica raspolaže velikim prirodnim oazama, kako na obodima, tako i u blizini samog centra grada.
Naime, u šumama na obodu Beograda žive desetine vrsta retkih ptica, dok su kao spomenik prirode u Beogradu evidentirana i zaštićena 182 pojedinačna stabla. Samo zeleno blago Beograda ima površinu preko 4.000 hektara.
U gradu postoji nekoliko posebno zaštićenih objekata i prostornih celina, a mi ćemo vas upoznati sa nekima od njih.
Botanička bašta Jevremovac
Osnovana davne 1874. godine, Botanička bašta Jevremovac predstavlja pravu zelenu oazu u srcu Beograda. Rasprostire se na površini nešto manjoj od pet hektara, a u sebi krije oko 1.000 biljnih vrsta – drveća i žbunja, domaćih, evropskih i egzotičnih biljaka. Botanička bašta obuhvata pored otvorenih površina, Staklenu baštu i prostorije Instituta za botaniku. Staklena bašta postoji od 1892. godine i pokriva prostor od 500 m2. U vreme kada je građena predstavljala je jednu od najvećih i najlepših staklenih bašti u ovom delu Evrope. U Staklenoj bašti se gaje brojne tropske i suptropske vrste biljaka.
Banjička šuma
Ova park šuma nalazi se na opštini Voždovac i predstavlja zaštićeni spomenik prirode. Šumu čine brojne biljne vrste, a ističu se javor, srebrnolisni javor, mleč, pajavac, topola, američki jasen, bagrem, kedar, gledičija, lužnjak, itd… Banjička šuma predstavlja dom za oko 70 vrsta ptica i predstavlja orintološki rezervat ptica selica, pa se zbog toga pristupa najvažnijim merama zaštite i očuvanja ornitofaune. Jedan deo šume i dalje je neukrotiv, dok drugi njen deo predstavlja utučište za veliki broj Beograđana.
Veliko ratno ostrvo
Veliko ratno ostrvo je ada na Dunavu i pripada opštini Zemun. Smešteno na samom ušću Save i Dunav, zajedno sa Malim ratnim ostrvom predstavlja poslednju oazu netaknute prirode. Zbog velikog broja različitih ptičijih vrsta ostrvo je zaštićeno kao prirodni rezervat. Na severu ostrva se nalazi plaža Lido. Razvijena vegetacija i postojanje većih vodenih površina omogućavaju da se na ovim ostrvima hrani, gnezdi i razmnožava značajan broj vrsta ptica od međunarodnog značaja. Na ostrvu se mogu videti patka pupčanica, patka crnka, žuta pliska, mali gnjurac, žuta čaplja kao i mnoge druge značajne vrste ptica.
Pionirski park
Smešten u strogom centru grada, Pionirski park predstavlja jedan od najznačajnijih beogradskih parkova. Nekada poznat kao Dvorska bašta, a današnji Pionirski park čini zaštićenu okolinu nepokretnih kulturnih dobara: zgrade Starog dvora – danas zgrada Skupštine grada Beograd i Novog dvora – danas sedište predsednika Republike Srbije. Bogatstvo Parka čine različite domaće i uvezene vrste drveća, među kojima se ističu hrast lužnjak (Quercus robur L.), koprivić (Celtis australis L.), ginko (Ginkgo biloba L.), divlji kesten (Aesculus hippocastanum L.) i drugi. Visoko vredna dendroflora obogaćena je brojnim vrstama dekorativnih cvetnica i trajnica. Kao deo celokupnog sistema javnog zelenila, Pionirski park je značajan element klimatske infrastrukture grada Beograda
Kalemegdan
Najveći gradski park i istovremeno najznačajniji kulturno-istorijski kompleks, predstavlja pravi dragulj prema kome je Beograd prepoznatljiv u celom svetu. Na Kalemegdanu dominira Beogradska tvrđava iznad ušća Save u Dunav, a sam naziv odnosi se samo na prostorni plato oko tvrđave koji je osamdesetih godina 19. veka pretvoren u park. Plansko uređivanje Kalemegdana je počelo 1890. godine. Pre Prvog svetskog rata park se završavao se na mestu gde su sada kamene stepenice (vode prema donjoj terasi). Posle 1931. parkovske površine proširene su i na Gornji grad. U parku je postavljeno više spomenika poznatim kulturnim i javnim radnicima. Na Kalemegdanu se nalaze Vojni muzej, Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić“, Gradski zavod za zaštitu spomenika kulture, Zoološki vrt, Rimski bunar, dečji zabavni park, Grobnica narodnih heroja, Prirodnjački muzej i veći broj sportskih igrališta i ugostiteljskih objekata.
Topčider
Šumovit i lepo uređen park Topčider prostire se na 111.336 m2, u dolini Topčiderske reke, već 150 godina je jedno od najomiljenijih izletišta Beograđana. Uređenje Topčidera otpočeo je 1831. knez Miloš Obrenović gradnjom konaka, crkve, zatim kafane, kasarne i parka. U prvim decenijama 19. veka, ovaj predeo je bio pun vinograda i letnjikovaca imućnih ljudi. Na barovitom prostoru, u trski i rogozu, nikao je prvi park u Beogradu. Oko Konaka kneza Miloša, između 1831. i 1833. posađeni su u nekadašnje krečane platani koji su i do danas sačuvani. Topčider su znalački zasadili češki vrtlari. Centralni deo, cvetni parter, kao simetrična kompozicija prema Miloševom konaku, završava se ispred kamenog obeliska (podignutog 1859) i tako je naglašen paradni karakter ovog dela. Posle Drugog svetskog rata pristupilo se regulaciji Topčiderske reke, pa je i na taj način ovaj prirodni kompleks postao najposećenije izletište Beograđana.
Košutnjak
Park-šuma Košutnjak prostire se na površini od 330 hektara, na nadmorskoj visini od 250 metara. Ime je najverovatnije dobio zbog košuta, kojih je nekad ovde bilo u izobilju. Šuma listopadnog i četinarskog drveća ispresecana je mnogobrojnim stazama, a sve do 1903. gusta šuma bila je zatvoreno dvorsko lovište. Potom je Košutnjak otvoren i za građane, a danas je jedno od omiljenih izletišta Beograđana. U Košutnjaku postoje dva posebno uređena kompleksa: Pionirski grad, sportsko-rekreativni centar, i Filmski grad sa kompleksom ateljea i drugih objekata i uređaja za proizvodnju filmova. U podnožju brda, gde je nekada bilo lovište kneževske porodice Obrenović, nalazi se izvor Hajdučka česma.
Zemunski park
Gradski park u Zemunu nalazi se na obodu starog jezgra grada. Pokriven je listopadnim i zimzelenim drvećem, od kojeg je 15 stabala pod zaštitom države. Na mestu današnjeg parka, od 1730. do 1871. godine, kada je Zemun dobio status kraljevskog slobodnog grada, nalazio se takozvani kontumac, odnosno karantin u kojem su bili smešteni putnici koji bi doputovali s druge strane reke Save u tadašnju Austrougarsku. Preuređivanje prostora kontumca u park po evropskim standardima izvršeno je 1880-ih godina. Danas se u Gradskom parku nalaze: osnovna škola „Majka Jugovića“, Zemunska gimnazija, Poljoprivredni fakultet, sportski centar „Pinki“, kao i dve crkve: pravoslavna crkva svetog arhangela Gavrila i katolička crkva svetog Roka (takozvane Kontumacke crkve), koje su 1966. godine proglašene kulturnim dobrima.
Naše mesto, Beoinfo
Foto: pixabay.com
