Zajedno sa razvojem srpske crkve, države i nacije razvijao se i verski turizam. Kao rodonačelnici svetorodne loze Nemanjića, Sveti Simeon (Stefan Nemanja) i Sveti Sava, bili su ktitori prvih manastira na tlu naše zemlje, pa se za početak razvoja verskog turizma u Srbiji može uzeti druga polovina 12. veka.
Verski turizam može se smatrati za jedan od najstarijih vidova putovanja, a danas predstavlja veoma važan deo globalnog turizma sa izrazitim ekonomskim potencijalom. O najposećenijim svetinjama, perspektivama i izazovima verskog turizma u Srbiji, razgovarali smo sa Vladanom Seferovićem iz pokloničke agencije Srpske pravoslavne crkve “Dobročinstvo”, koja od 1990. godine organizuje putovanja koja imaju za cilj da ljude kroz dobro osmišljene programe odvedu na izvore našeg duhovnog i nacionalnog identiteta i upoznaju ih sa spomenicima srpske duhovnosti i kulture.
Koja su najtraženija poklonička putovanja na teritoriji naše zemlje?
Najposećenija i najtraženija poklonička putovanja na teritoriji Srbije su ona koja obuhvataju svetinje koje čuvaju mošti svetih i čudotvorne ikone. Ona mesta na kojima su se na čudesan i čovekovom razumu neobjašnjiv način, desila isceljenja. Takođe veoma su aktuelna putovanja po manastirima doline Ibra, koja verne vode na izvore srednjevekovne srpske države do Studenice, Žiče, Sopoćana, ili po manastirima Moravske Srbije na poklonjenje moštima Svetog kneza Lazara u Ravanicu, Manasiju, Kalenić, LJubostinju. Sve češće verni odlaze u valjevski kraj na poklonjenje moštima Svetog vladike Nikolaja Velimirovića u manastir Lelić i moštima Svetog ave Justina Popovića u manastir Ćelije. Ako uzmemo u obzir manastire koji pripadaju Srpskoj pravoslavnoj crkvi, a koji se danas ne nalaze u sastavu Republike Srbije, onda je pokloničko putovanje u manastir Ostrog, na poklonjenje Svetom Vasiliju Ostroškom, neprikosnoveno najčešće.
Koliko je verski turizam razvijen u Srbiji?
Verski turizam je jedna od najperspektivnijih grana turizma u Srbiji. Srednjevekovni srpski vladari nisu štedeli ni novca ni vremena da ih ukrase svakim dobrom i krasotom, a monaška bratstva i sestrinstva su, čuvajući ih kao Gospodnje stanove, očuvali nacionalni identitet Srba, kulturu, umetnost kao i mudrost i izabrani put Spasenja još od vremena Svetog Save. Zbog toga, verski turizam u Srbiji nailazi na veliku pažnju poklonika.
Koji su glavni problemi odnosno otežavajuće okolnosti sa kojima se verski turizam suočava danas u našoj zemlji?
Manastiri su građeni najčešće daleko od javnosti i gradova. Najveći broj njih je i danas u sastavu administrativno malih i najčešće nerazvijenih opština. Mada mislim da je problem više prirode. Oni koji su se povukli u monaštvo nemaju veliku potrebu da svakodnevno goste stotine onih koji im zakucaju na vrata. Razlog je opravdaniji ako se uzme u obzir da su to najčešće ljubopitljivi turisti koji često neadekvatno obučeni i bez ikakvog predznanja dolaze da bi napravili po koju fotografiju, a ne poklonici koji su došli da bi se duhovno okrepili, celivali svetinje i dobili duhovnu pouku koja će ih vratiti na put spasenja.
Kakvo bi moglo da bude potencijalno rešenje ovog problema?
Mislim da je ključ za rešenje ovog problema u dobro obučenoj vodičkoj službi, koja za sada još uvek nije dorasla ovom vidu turizma. Mi, kao Agencija Srpske pravoslavne crkve, koja je vodeća već tri decenije u ovom segmentu turizma to najbolje znamo. Teško je pronaći adekvatnog vodiča koji će podjednako dobro poznavati manastirski tipik, koji će imati bogoslovsko znanje, a koji će sa druge strane moći da prezentuje svu lepotu i važnost svetinja sa aspekta arhitekture, istorije, umetnosti… Stoga, najviše bi trebalo poraditi na ovom probemu, kako na globalnom tako i na lokalnom nivou.
Piše: Danica Mijatović
