Glavni grad izdvoja budžetska sredstva za podsticaje – od mehanizacije do sistema za navodnjavanje „kap po kap“
Ujedinjene nacije preko svog programa za hranu (UNDP) klasifikovale su više od 40 različitih oblika urbane poljoprivrede – od baštovanstva u kome prednjači povrće i voće, do akvakulture. Tako su u svetu, i to ne samo u nerazvijenim zemljama već i ekonomski vodećim, sve češće male bašte za potrebe jednog domaćinstva, a sve brojnije su i bašte namenjene proizvodnji tržišta, uključujući čak i uzgoj raznih vrsta stoke – od živine, zečeva i koza do puževa, svilenih buba i pčela. Proizvodnjom hrane u gradovima, kaže statitistika UN, bavi se skoro 800 miliona ljudi, a proizvedu oko 15 odsto svetske hrane.
Svetski trend
Tako je tranzicija prema sve češćoj proizvodnji hrane sve prisutnija i u razvijenom delu sveta, pa je na primer u Britaniji dozvoljeno držati koke nosilje (u kavezima, doduše) u baštama gradskih porodičnih kuća. U jednom belgijskom gradu, lokalna je uprava ponudila građanima poptpuno besplatne kaveze sa po dve koke-nosilje, uz obavezu da ih hrane isključivo organskom hranom tj. ostacima iz porodične kuhinje. Tako će, smislili su, jednim udarcem rešiti više problema – gajiće koke, koke će da snesu jaja, a istovremeno će biti smanjena količina nuklearnog otpada.
I gradonačelnik Londona još iz 2008. nije ostao imun na nove trendove, pa je tako otvorio oko 1.500 lokacija u gradu za uzgajanje povrća. U nemačkim i britanskim gradovima mogu da se vide košnice sa pčelama u baštama privatnih kuća, ali i na krovovima gradskih solitera. Na ravnim krovovima visokih zgrada u američkim gradovima, pa čak i na Menhetnu, ljudi uzgajaju organsko povrće, drže kokoške u kavezima i uzgajaju pčele, a postoje i restorani koji isključivo služe hranu proizvedenu u gradu.
Iako stručnjaci smatraju da su ruralne delatnosti u i oko urbanih sredina veoma značajne za proizvodnju hrane za gradsko stanovnišvo i za reciklažu gradskog smeća organskog porekla, lokalne vlasti, ipak, u većini gradova najčešće brane proizvodnju hrane u gradovima ili se prema tome odnose kao prema nužnom zlu. Proizvodnja hrane u gradovima, tamo gde je ima, uglavnom obavljala bez pomoći poljoprivrednih stručnjaka, urbanih planera i lokalnih vlasti.
Košnice i vrcaljke
Kako je u Beogradu raspitali smo se u Sektorima za privredu i poljoprivredu Skupštine Grada. Na teritoriji grada Beograda postoje veoma savremena poljoprivredna gazdinstva koja se bave proizvodnjom povrća i voća, zatim organskom proizvodnjom na otvorenom i pod plastenicima, rekli su za „Naše mesto“ u Sekretarijatu za privredu Skupštine Grada Beograda. Zakonska regulativa je za sada takva da „mini urbane farme“ nisu definisane kao i njihov status kako bi mogle da ostvare pravo na subvencije koje daje Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, kao i jedinica lokalne samouprave kao što je Grad Beograd.
Sekretarijat za privredu – Sektor za razvoj poljoprivrede gradske uprave grada Beograda u 2018. godini je izdvojio budžetska sredstva za podsticaje iz oblasti poljoprivredne mehanizacije – podsticajna sredstva za nabavku priključnih mašina, stočarstva – podsticajna sredstva za nabavku junica, ovca i koza, voćarstva i povrtarstva – podsticajna sredstva za nabavku plastenika sa sistemom za navodnjavanje ‘’kap po kap’’, za nabavku protivgradne mreže sa i bez sistema za navodnjavanje, i sistema za navodnjavanje ‘’kap po kapi’’ i pčelarstva – podsticajna sredstva za nabavku košnica, vrcaljke za med, topionika za vosak ili otklapača saća u ukupnom iznosu od 180 miliona dinara.
U toku je izrada Programa mera podrške za sprovođenje poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja grada Beograda za 2019. godinu.
Grad Beograd, takođe, obezbeđuje u svom budžetu finansijska sredstva za podsticaje u poljoprivredi, pa tako i za nabavku plastenika sa sistemom za navodnjavanje ‘’kap po kap’’.
Pravo na dodelu podsticajnih sredstava može ostvariti fizičko lice – nosilac registrovanog porodičnog poljoprivrednog gazdinstva koje ima prebivalište na teritoriji grada Beograda i da je katastarska parcela na kojoj se postavlja oprema na teritoriji grada Beograda. Sa korisnicima podsticajnih sredstava Sekretarijat za privredu potpisuje ugovor kojim se regulišu međusobna prava i obaveze.
Strogo propisani uslovi
Kada je reč o zakupu državnog poljoprivrednog zemljišta na korišćenje za uzgoj poljoprivrednih kultura, voća, povrća i slično, Sekretarijat za privredu je 11. januara 2019. godine objavio Oglas za prikupljanje pisanih ponuda za davanje u zakup i na korišćenje poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini.
Kada govorimo o zaštiti i uređenju poljoprivrednog zemljišta, u Sektoru za poljoprivredu navode da se sredstva ostvarena od promene namene obradivog zemljišta i od davanja u zakup poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini na teritoriji grada Beograda, prebacuju gradskim opštinama grada Beograda i koriste se za zaštitu, uređenje i korišćenje poljoprivrednog zemljišta na teritoriji grada Beograda, i to najčešće za uređenje atarskih puteva.
Na pitanje o zelenim oazama i prenameni obradivoga poljoprivrednog zemljišta, zbog potreba širenja Grada i pretvaranja u građevnisko, u Sekretarijatu su izričiti da se poljoprivredno zemljište koristi za poljoprivrednu proizvodnju i ne može da se koristi u druge svrhe, osim u slučajevima i pod uslovima utvrđenim Zakonom o poljoprivrednom zemljištu i Zakona o naknadama za korišćenje javnih dobara. Tim zakonom je definisano u kojim slučajevima se plaća naknada za promenu namene poljoprivrednog zemljišta.
Piše: Nada S. Jakšić
Foto: V. Ivaz
