Ključni pokretači regionalnog rasta i razvoja su obrazovanje, nauka, pametna specijalizacija i primena koncepta Industrija 4.0.
Uloga regiona, regionalnih institucija i regionalne politike u ukupnom razvoju zaokuplja pažnju teoretičara privrednog razvoja ali i kreatora ekonomske politike u Evropi i kod nas. Publikaciju „Regionalni pokretači rasta u Republici Srbiji“, autora Edvarda Jakopina i Nataše Čokorilo objavio je Republički zavod za statistiku.
Istraživanje autora usmereno je na regionalne efekte tranzicije u Republici Srbiji i na ključne pokretače regionalnog rasta. U publikaciji, pažnja je posvećena teorijskom kontekstu regionalnog razvoja i efektima tranzicije. Definisani su regionalni pokretači privrednog rasta i prioriteti za unapređenje regionalnog razvoja.
Lokalne specifičnosti osnov za regionalni razvoj
Novi pristup politici regionalnog razvoja uključuje strategiju koja uzima u obzir raznolikost lokalnih ekonomija. Regionalna politika fokusiraće se na mobilisanje svih resursa regiona, uz podršku centralnog nivoa odlučivanja.
Prioritetne oblasti regionalne politike su:
- transfer tehnologije, inovacije i istraživanje i razvoj
- obuka, prekvalifikacija i otvaranje novih radnih mesta
- podrška određenim grupama preduzeća, saradnja između preduzeća kroz horizontalne i vertikalne mreže, sektorske klastere i privlačenje investicija.
Istraživanje regionalnih pokretača rasta u Republici Srbiji istaklo je neophodnost kreiranja nove agende regionalnog rasta.
Nova agenda regionalni razvoj usmerava ka ključnim pokretačima regionalnog rasta- efikasnosti regionalnih investicija, izvozu, razvoju dinamičkog preduzetništva. Potrebna je specijalizacija industrije koja povećava regionalnu otpornost i regionalnu konkurentnost. Takođe, gradovi bi trebalo da preuzmu odgovornost za razvoj svog zaleđa i šire regionalne oblasti.
Na kraju, ključni pokretač održivog dugoročnog regionalnog rasta i razvoja je rast ulaganja u obrazovanje, inovacije, istraživanje i razvoj, i pametnu specijalizaciju. Primena koncepta regionalne specijalizacije (RIS3) i koncepta Industrija 4.0 na regionalni nivo je velika šansa za brži, održiviji i efikasniji regionalni privredni rast.
Institucije za ravnomernost razvoja
Ravnomerniji regionalni razvoj u Republici Srbiji nije moguće sprovesti bez izgradnje efikasnog institucionalnog okvira, koji se sastoji od institucija i instrumenata, različitih politika kojima se obezbeđuje stabilnost, kontinuiranost i usklađenost u razvojnom procesu.
Istraživanje ukazuje da je za uspešnost regionalnih pokretača rasta neophodno donošenje nacionalnog strateškog razvojnog i regionalnog okvira, redizajniranje zakonskog okvira regionalnog razvoja Republike Srbije, podzakonskih akata i formiranje nadležnih institucija na svim nivoima.
Osim toga, potrebno je doneti posebne strateške regionalne programe za područja sa posebnim razvojnim problemima.
Reč je o grupi 24 prigraničnih opština koje se nalaze na Jugu Srbije i na području Stare Raške, i koje konstantno već pet decenija pripadaju krugu najnerazvijenijih opština u Republici Srbiji. Ovoj grupi opština treba priključiti i kontaktne opštine prema AP Kosovo i Metohija, kao i opštine i srpske zajednice na području AP Kosovo i Metohija. Pored toga, potrebno je pristupiti dinamičnijoj realizaciji strateškog nacionalnog Programa razvoja Podrinja.
