Nikola Tesla je nakon poslovnog neuspeha shvatio značaj patenata i razvio strategiju koja mu je omogućila globalni uticaj. Danas, patentiranje beleži ogroman rast, a Kina prednjači sa skoro 1,7 miliona prijava godišnje.
Na predavanju održanom u Muzeju nauke i tehnike, stručnjaci su govorili o patentima Nikole Tesle i njihovom značaju za njegov naučni i poslovni razvoj. Snezana Šarboh, stručnjak Zavoda za intelektualnu svojinu, istakla je da Tesla do dolaska u SAD 1884. godine nije štitio svoje pronalaske, ali je ubrzo shvatio da su patenti ključni za finansiranje daljeg rada.
Njegova strategija se zasnivala na tri koraka: pronaći, patentirati i proizvoditi. Nakon početnog neuspeha sa prvom kompanijom, Tesla je osnovao Tesla Electric Company, a 1888. godine je finalizovao strategiju patentiranjem motora i sistema distribucije naizmenične struje. Kompanija Westinghouse otkupila je te patente, a Tesla ih je zaštitio i u drugim razvijenim zemljama, poput Velike Britanije i Nemačke.
Međutim, Tesla nije zaštitio sve patente – uređaji za medicinske svrhe i pojedini koncepti ostali su bez zaštite, dok je Marconi iskoristio Tesline ideje o radiju i profitirao na njima.
Šarboh ocenjuje da je Tesla bio ispred svog vremena, više vizionar nego preduzetnik, zbog čega je kasnije imao finansijske teškoće, za razliku od svojih savremenika koji su primarno težili zaradi.
Savremeni trendovi patentiranja: Digitalne tehnologije u fokusu
O savremenim tokovima u patentiranju govorila je Danijela Zlatić Šutić, pomoćnica direktora Zavoda za intelektualnu svojinu Srbije. Ona je podsetila da je Kraljevina Srbija još 1883. godine bila među prvim potpisnicama Pariske konvencije o zaštiti industrijske svojine, čime se rano uključila u međunarodni sistem zaštite inovacija.
Danas je broj patentnih prijava na globalnom nivou dostigao 3,5 miliona godišnje, što je dvostruko više u odnosu na 2010. godinu. Kina prednjači sa čak 1,7 miliona prijava, beležeći ogroman rast od 1983. godine.
Najzastupljenije oblasti patentiranja u 2023. godini bile su:
- Digitalne komunikacije
- Kompjuterske tehnologije
- Medicinska i biotehnologija
- Tehnologije za očuvanje životne sredine
Zlatić Šutić je naglasila da je podizanje svesti o patentiranju ključno za razvoj inovacija u Srbiji i da su ulaganja države u nauku i istraživanja već vidljiva kroz sve veći broj prijava domaćih inovatora.
