U državnu upravu i lokalnu samoupravu često dolazimo sa kafom i čokoladom. Da li državni službenik sme da primi ovaj poklon od nas? Odgovor će vas iznenaditi!
Državni službenik sme da primi poklone koji su protokolarni ili prigodni i manje vrednosti. Ako nije siguran šta se može smatrati prigodnim poklonom manje vrednosti dužan je da o tome zatraži mišljenje od neposredno pretpostavljenog.
Ukoliko je u pitanju neki drugi poklon ili neka korist, dužan je da ih odbije, da pronađe svedoke i da najkasnije u roku od 24 sati o tome sačini službenu zabelešku i obavesti neposredno pretpostavljenog.
Osim simboličnog, ne sme da primi poklon, niti bilo kakvu uslugu ili drugu korist za sebe ili druga lica u vršenju svoje dužnosti.
Takođe ne sme svojim ponašanjem da podstiče stranke na davanje ili da preduzima bilo koje radnje koje bi ga dovele u zavisan položaj ili u obavezu da vrati uslugu nekom fizičkom ili pravnom licu.
Državni službenik je dužan da u svom radu jednako profesionalno i nepristrasno pristupa svim strankama, da ne daje prioritet bilo kome iz bilo kojih razloga.
Politička neutralnost državnih službenika
U službenim prostorijama organa, državni službenik ne sme da nosi i ističe obeležja političkih stranaka, niti njihov propagandni materijal. Takođe ne sme da utiče na političko opredeljenje drugih državnih službenika i nameštenika, niti da na njih vrši pritisak u vezi sa podrškom političkim strankama.
Državni službenik ne sme da koristi javne skupove na kojima učestvuje i susrete koje ima kao državni službenik u svrhu promocije političkih stranaka, odnosno političkih subjekata ili radi javnog predstavljanja učesnika na izborima i njihovih izbornih programa ili pozivanja birača da glasaju ili ne glasaju za određene učesnike na izborima.
Javna sredstva koja su mu poverena u vršenju poslova državni službenik ne sme da koristi za promociju političkih stranaka, odnosno političkih subjekata, pod čime se posebno podrazumeva korišćenje službenih prostorija, vozila i inventara u svrhe političke kampanje.
Postupanje sa informacijama
U vršenju svojih poslova državni službenik ne može zahtevati pristup informacijama koje mu nisu potrebne za obavljanje poslova, a informacije koje su mu dostupne koristi na propisani način. Državni službenik ne sme da neovlašćeno saopštava informacije do kojih je došao u obavljanju svojih poslova.
Posebno strpljenje sa neukom strankom
U ophođenju sa strankama državni službenik je dužan da: postupa profesionalno, ljubazno i pristojno; pokaže zainteresovanost i strpljenje, posebno sa neukom strankom. Da daje blagovremeno i tačno podatke i informacije, pruža pomoć i daje informacije o nadležnim organima za postupanje po zahtevima, kao i o pravnim sredstvima za zaštitu prava i interesa. Takođe, s posebnom pažnjom treba da postupa prema osobama s invaliditetom i drugim osobama s posebnim potrebama; poštuje ličnost i dostojanstvo stranke.
Državni službenik je dužan da u odnosu sa drugim državnim službenicima obezbedi potrebnu saradnju, ne ometa proces rada, pospešuje profesionalne odnose i radnu atmosferu i da izbegava radnje koje bi imale štetne posledice po ugled organa.
Standardi odevanja na radu
Državni službenik je dužan da bude prikladno i uredno odeven. Neprikladnom odećom smatraju se naročito: neprimereno kratke suknje, bluze sa velikim dekolteom ili tankim bretelama, izrazito kratke ili providne bluze, kratke pantalone.
Visoki službenički savet prati primenu Kodeksa
Ovo je, pored drugih stvari, propisano u Kodeksu ponašanja državnih službenika, koji je prvi put usvojen pre 16 godina, a poslednji put izmenjen 2020. godine.
Za praćenje primene Kodeksa nadležan je Visoki službenički savet, a organi su dužni da mu dostave izveštaj jednom godišnje, najkasnije do 31. januara za prethodnu godinu.
Pritužbe zbog kršenja Kodeksa od strane državnih službenika, podnete neposredno Visokom službeničkom savetu, ovo telo prosleđuje nadležnom organu na izjašnjenje, koji ga nakon toga obaveštava o osnovanosti pritužbe i o preduzetim merama.
Visoki službenički savet, nakon ispitivanja izveštaja organa o primeni Kodeksa ponašanja državnih službenika, sastavlja svoj izveštaj, najkasnije do 31. marta za prethodnu godinu. Dostavlja ga ministarstvu nadležnom za državnu upravu, radi preduzimanja odgovarajućih mera iz njegovog delokruga, a, po potrebi, i drugim organima.
Obaveštavanje javnosti o pravilima ponašanja državnih službenika
Organi su dužni da na odgovarajući način (objavljivanjem na veb-sajtu, isticanjem na oglasnoj tabli i sl.) obaveste građane o ponašanju koje imaju pravo da očekuju od državnih službenika i o načinu prijema pritužbi na ponašanje državnih službenika.
Organi su dužni da unapređuju način prijema pritužbi građana i načina merenja zadovoljstva građana pruženim uslugama (kroz informisanje, omogućavanje prijema pritužbi putem veb-sajta, anketiranje korisnika usluga i dr.).
Ko su sve državni službenici
Kodeksu ponašanja državnih službenika odnosi se na državne službenike definisane Zakonom o državnim službenicima.
To su lica čije se radno mesto sastoji od poslova iz delokruga organa državne uprave, sudova, javnih tužilaštava, Državnog pravobranilaštva, službi Narodne skupštine, predsednika Republike, Vlade, Ustavnog suda i službi organa čije članove bira Narodna skupština ili s njima povezanih opštih pravnih, informatičkih, materijalno-finansijskih, računovodstvenih i administrativnih poslova.
Državni službenici nisu narodni poslanici, predsednik Republike, sudije Ustavnog suda, članovi Vlade, sudije, javni tužioci, zamenici javnih tužilaca i druga lica koja na funkciju bira Narodna skupština ili postavlja Vlada i lica koja prema posebnim propisima imaju položaj funkcionera.
Službenici i nameštenici u organima Autonomne pokrajine Vojvodine imaju svoj kodeks ponašanja. Primenu Kodeksa u Vojvodini prati Pokrajinski zaštitnik građana – ombudsman.
