Verovatno zato što nije u velikoj meri atraktivna vest, malo ljudi u Paraćinu i njegovoj okolini znaju da se u selu Drenovac nalazi jedno od najstarijih arheoloških nalazišta u Šumadiji i Pomoravlju. Ovaj lokalitet je otkriven početkom šezdesetih godina prošlog veka a ozbiljnija istraživanja počela su 2014. projektom koji sprovodi Arheološki institut nazvan “Drenovac – neolitski megalopolis”.
Ozbiljna i temeljna konverzacija predmeta iz perioda neolita rađena je polovinom 2017. godine koju je vodio Valentin Todorov sa Akademije za konzervaciju iz Sofije. Lider projekta prof. dr Slaviša Perić sa Arheološkog Instituta u Beogradu kaže kako je nalazište u Drenovcu jedno od najznačajnijih neolitskih nalazišta na prostoru Jugoistočne Evrope iz nekoliko razloga. Pre svega zbog njegove ogromne površine od oko 40 hektara, vertikalne stratigrafije odnosno debljine sloja od blizu 7 metara kao i to što pokriva jedan veoma dug period. Naime, najstariji nalazi na ovom lokalitetu datiraju iz perioda 6000 godina pre nove ere.
U saradnji sa nemačkim Arheološkim institutom došlo se do podataka da je na ovom mestu bilo između 600 i 700 kuća pa je sada jasno zašto projekat u svom nazivu ima reč “megalopolis”. – Nadam se da ćemo, na osnovu ovih istraživanja, moći da damo odgovor kako je izgledao život u jednoj neolitskoj zajednici poput ove u Drenovcu. Centar koji smo izgradili koji treba da zaživi u narednom period, treba da bude stecište studenata i stručnjaka različitih profila koji bi pomogli sagledavanju celokupnog života u neolitskom naselju, kaže prof. dr Slaviša Perić sa Arheološkog Instituta u Beogradu.
Lokalitet u Drenovcu je veoma atraktivan za istraživače i njihov rad zbog blizine autoputa što može biti iskorišćeno kao jedan od turističkih kapaciteta Opštine Paraćin. Oni su pronašli pravo malo naselje sa kućama sa više prostorija i sa predmetima. Prethodnih godina u Drenovcu je radilo više stotina domaćih i stranih studenata a sredstva za nastavak realizacije projekta obezbeđuju Ministarstvo kulture, Ministarstvo turizma i telekomunikacija kao i lokalna samouprava.
Ovaj projekat bi u budućnosti trebalo da se proširi nizom aktivnosti. Jedna od najznačajnijih je pokretanje inicijative da se u Drenovcu na lokalitetu “Drenovac-neolitski megalopolis” osnuje Arheološki centar kao deo Arheološkog instituta Beograd sa sedištem u Paraćinu. Ovaj projekat je u velikoj meri bio nemoguć bez učešća Zavičajnog muzeja u Paraćinu.
U gradu na Crnici su ranije ove godine na placu prilikom izgradnje jednog od najvećih trgovinskih lanaca pronađeni predmeti iz perioda bronzanog doba. A ovde nije kraj. Nedavno su radnici prilikom radova na izgradnji gasovoda naišli na predmete (keramičke posude i alati) iz perioda starog gvozdenog doba a to je materijal iz 3. i 4. veka pre nove ere.
Piše: Igor Perić
